Unijna dyrektywa Omnibus jeszcze przed uchwaleniem określana była mianem New Deal dla konsumentów. Jej implementacja do polskiego porządku prawnego może wprowadzić sporą rewolucję nie tylko w kwestii samego komunikowania się z konsumentami (szczególnie w świecie cyfrowym), lecz także w ich zwyczajach zakupowych. To, w jaki sposób zmienią się wymagania stawiane przedsiębiorcom, będą wyjaśniać eksperci WKB w tej i w kolejnych częściach niniejszego cyklu.

Nowe wymogi dotyczące informacji udzielanych konsumentowi przed zawarciem umowy, czyli większa przejrzystość podczas zakupów w internecie

Realizacja przez przedsiębiorcę obowiązku przekazania konsumentowi określonych informacji na etapie przedkontraktowym ma na celu ułatwienie mu podjęcia świadomej decyzji o ewentualnym zawarciu umowy. W projekcie ustawy implementującej do polskiego porządku prawnego dyrektywę Omnibus („Projekt ustawy”)[1] przewidziano nowe wymogi dotyczące informacji udzielanych konsumentowi przed zawarciem umowy. Niektóre z propozycji, chociaż wynikające z dyrektywy Omnibus, mogą budzić kontrowersje wśród przedstawicieli biznesu.

Indywidualne dostosowanie ceny – czy możliwe?

Przedsiębiorcy już teraz mogą indywidualnie dostosowywać cenę swoich ofert do konkretnych konsumentów lub kategorii konsumentów w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji i profilowanie zachowań konsumentów. Dostrzega się jednak, że konsumenci powinni otrzymać stosowną informację, gdy zaproponowana im cena została indywidualnie dostosowana. Dla świadomych konsumentów taka informacja może być bowiem bardzo istotna, gdyż indywidualne dostosowanie ceny może działać zarówno na ich korzyść, jak i odwrotnie.

Zgodnie z Projektem ustawy przedsiębiorcy stosujący taki mechanizm będą więc musieli poinformować konsumenta o indywidualnym dostosowaniu ceny w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji.

Sposoby komunikacji z przedsiębiorcą

Duże wątpliwości wśród przedstawicieli biznesu wzbudziło kategoryczne przesądzenie o obowiązku podania numeru telefonu i adresu e-mail, pod którym konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą. Do tej pory obowiązek taki powstawał tylko, gdy ww. sposoby komunikacji były u danego przedsiębiorcy dostępne. W dobie transformacji cyfrowej wielu przedsiębiorców zrezygnowało więc z komunikacji telefonicznej na rzecz bardziej nowoczesnych i mniej kosztownych kanałów, jak np. czaty internetowe. Dyrektywa Omnibus wydaje się jednak jednoznaczna w tym zakresie. Z drugiej strony Projekt ustawy usuwa wymóg informowania o numerze faksu, który również wydaje się być archaicznym kanałem komunikacji z konsumentami.

Jeśli przedsiębiorca udostępnia inny środek komunikacji, który:

• gwarantuje zachowanie pisemnej korespondencji pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, w tym daty i godziny takiej korespondencji,
• spełnia wymogi trwałego nośnika,
• umożliwia szybkie i efektywne kontaktowanie się konsumenta z przedsiębiorcą,

to wówczas również musi poinformować konsumenta o innym tego typu środku komunikacji.

Informacje dotyczące usług cyfrowych i towarów z elementami cyfrowymi

Obowiązujące przepisy ustawy o prawach konsumenta („UPK”) przewidują wymóg informowania konsumentów o „funkcjonalności” i „interoperacyjności” wyłącznie w odniesieniu do treści cyfrowych. W Projekcie ustawy obowiązek ten został rozszerzony na usługi cyfrowe i towary z elementami cyfrowymi. Dodatkowo obok interoperacyjności wprowadzono wymóg informowania o „kompatybilności”. Wskazane pojęcia zostały zaczerpnięte z tzw. dyrektywy o treściach cyfrowych[2]. Co ciekawe obowiązek ten obejmuje swoim zakresem zarówno informacje o mających znaczenie kompatybilnościach i interoperacyjnościach towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych lub usług cyfrowych, o których przedsiębiorca wie, jak i te, o których racjonalnie oczekując powinien był wiedzieć.

Jak wskazywaliśmy w drugiej części naszego cyklu, definicja treści cyfrowej została już zdefiniowana w UPK. W ww. alercie podawaliśmy również przykłady usług cyfrowych.

Z kolei towary z elementami cyfrowymi oznaczają materialne rzeczy ruchome, które:

1. zawierają w sobie treści cyfrowe lub usługę cyfrową, lub
2. są z takimi treściami lub taką usługą wzajemnie połączone w taki sposób, że brak tych treści cyfrowych lub usługi cyfrowej uniemożliwiłby tym towarom wykonywanie ich funkcji.

Treści cyfrowe wzajemnie połączone z towarem mogą obejmować dostarczanie w sposób ciągły danych o ruchu w systemie nawigacji lub dostarczanie w sposób ciągły indywidualnie dostosowanych planów treningu w przypadku inteligentnych zegarków.

Przedsiębiorcy oferujący usługi cyfrowe, bądź towary z elementami cyfrowymi, będą musieli przekazać konsumentowi informację o:

1. zdolności treści cyfrowych lub usługi cyfrowej do współdziałania ze sprzętem komputerowym lub oprogramowaniem, z którymi zazwyczaj korzysta się z treści cyfrowych lub usług cyfrowych tego samego rodzaju (kompatybilność);
2. zdolności treści cyfrowych lub usług cyfrowych do współdziałania ze sprzętem komputerowym lub oprogramowaniem innymi niż te, z którymi zazwyczaj korzysta się z treści cyfrowych lub usług cyfrowych tego samego typu (interoperacyjność);
3. zdolności treści cyfrowych lub usługi cyfrowej do pełnienia ich funkcji z uwzględnieniem przeznaczenia tych treści lub tej usługi (funkcjonalność).

Informacja o odpowiedzialności przedsiębiorcy za zgodność świadczenia z umową

Projekt ustawy ujednolica terminologię w odniesieniu do obowiązku informacyjnego przedsiębiorcy w zakresie jego odpowiedzialności za jakość świadczenia i obowiązku dostarczenia rzeczy bez wad. Po wejściu w życie nowych przepisów w miejsce tych obowiązków przedsiębiorca będzie musiał poinformować konsumenta o swojej odpowiedzialności za zgodność świadczenia z umową. Dzięki temu przepis swoim zakresem obejmie nie tylko obowiązek przedsiębiorcy zapewnienia, aby z umową był zgodny wyłącznie towar, ale także treści cyfrowe i usługi cyfrowe.

O czym muszą informować dostawcy internetowych platform handlowych?

Ze względu na rosnące znaczenie platform internetowych Projekt ustawy przewiduje osobne obowiązki informacyjne dla ich dostawców. Zgodnie z nowymi przepisami będą oni musieli poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiedni do użytego środka porozumiewania się na odległość o:

1. plasowaniu ofert, które omawialiśmy w poprzednim alercie;
2. tym, czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą (na podstawie oświadczenia tej osoby złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej);
3. braku zastosowania przepisów konsumenckich do umowy zawieranej na internetowej platformie handlowej, jeżeli stroną tej umowy oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe nie jest przedsiębiorca;
4. podziale obowiązków związanych z umową zawieraną przez konsumenta na internetowej platformie handlowej pomiędzy osobą trzecią oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe a dostawcą internetowej platformy handlowej (jeśli taki podział ma miejsce).

Przykładowo pkt. 4 znajdzie zastosowanie w sytuacji, gdy dostawca platformy handlowej będzie odpowiedzialny za dostarczenie towaru, a osoba trzecia – za jego zgodność z umową. Dostawcy platform będą musieli rozważyć, w jaki sposób udostępnić te informacje, aby uczynić zadość wymaganiom stawianym przez ustawodawcę. Obowiązek ten nie będzie bowiem zrealizowany w przypadku podania powyższych informacji w ogólnych warunkach umownych.

Podsumowanie

Omówione zmiany w dużej mierze stanowią odpowiedź ustawodawcy na intensywny rozwój nowych technologii. Potrzeba dopasowania obowiązujących ram prawnych do zmieniającej się rzeczywistości korzystnie wpływa na pozycję konsumenta, który staje się coraz bardziej poinformowany w procesie zawierania umowy przez internet.

Przedsiębiorcy, do których odnoszą się proponowane zmiany, powinni pamiętać, że do nowych obowiązków znajdą zastosowanie ogólne wymogi przekazywania informacji konsumentom w sposób jasny i zrozumiały, a także odpowiedni do użytego środka porozumiewania się na odległość.

W przypadku jakichkolwiek pytań serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszymi prawniczkami z zespołu prawa konkurencji i prawa konsumenckiego: Dorotą Karczewską lub Aleksandrą Hylą.

Alert można pobrać TUTAJ.

[1] Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, nr UC86, https://legislacja.rcl.gov.pl

[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych.