Prawnicy WKB wygrywają przed Sądem Apelacyjnym sprawę o istotnym znaczeniu dla banków w zakresie ich odpowiedzialności związanej z księgowaniem przelewów.
Kancelaria WKB reprezentowała jeden z wiodących banków w Polsce w sprawie z powództwa obywatela Anglii, który w wyniku oszustwa dokonanego w modelu BEC (Business E-mail Compromise) wytransferował kilka milionów złotych na rachunek otwarty przez nieustalonych przestępców. Środki te zostały przez niego bezpowrotnie utracone. Powód twierdził, że pozwany bank nie dochował należytej staranności księgując przelew, w szczególności poprzez brak zweryfikowania danych adresata przelewu z danymi właściciela rachunku, na który przelew ostatecznie trafił. Na tej podstawie, powód domagał się od banku zwrotu całości środków utraconych w wyniku popełnionego przestępstwa.
Na kanwie aktualnych regulacji prawa unijnego brak odpowiedzialności banku księgującego przelew zgodnie z numerem rachunku wskazanym w dyspozycji przelewu (unikatowym identyfikatorze) wydaje się być bezsporny. Od 2011 roku kwestię tą implementowano do ustawy o usługach płatniczych (na podstawie ówcześnie obowiązującej dyrektywy 2007/64/WE). Niemniej, z uwagi na fakt, iż w opisywanej sprawie transfer pochodził spoza obszaru UE (oraz EOG), to nie miały do niego zastosowania regulacje prawa unijnego.
W konsekwencji, Sąd Okręgowy w Warszawie, przed którym zawisła spraw, musiał zmierzyć się z pytaniem czy również w przypadku przelewów pochodzących spoza Unii Europejskiej bank księgujący przelew ma obowiązek weryfikacji wyłącznie numeru rachunku beneficjenta wskazany w dyspozycji przelewu?
Sprawa prowadzona w imieniu banku przez prawników kancelarii WKB – Bartłomieja Jankowskiego, Natalię Kabacińską oraz Krzysztofa Wasiewicza – zakończyła się przed Sądem Okręgowym w Warszawie wyrokiem oddalającym powództwo. Sąd Okręgowy odpowiedział twierdząco na zadane wyżej pytanie podkreślając, że: „względy techniczne związane z automatyzacją przelewów (księgowanie przelewanych środków pieniężnych na rachunkach przez system informatyczny) sprawiają, że nie sposób wymagać od banków weryfikacji danych osobowych odbiorców przelewów przez pracowników banków, w realiach intensywności aktualnego obrotu finansowego przy wykorzystaniu przelewów bankowych i wymagań prawnych co do terminów wykonania transakcji płatniczych.
Takie stanowisko podzielił Sąd Apelacyjny w Warszawie, który rozpatrywał apelację złożoną w imieniu obywatela Anglii. Wydając prawomocny wyrok, Sąd Apelacyjny potwierdził, że bank realizujący przelew (niezależnie od kwoty) ma jedynie obowiązek weryfikacji prawidłowości numeru rachunku beneficjenta przelewu z numerem rachunku wskazanym na dyspozycji przelewu.
Powyższe orzeczenia wpisują się w istotną dla całego sektora bankowego linię orzeczniczą, która zdaje się unifikować standardy należytej staranności nakładane na banki w zakresie księgowania przelewów, niezależnie od obszaru, z którego pochodzi transfer środków. Sądy wyraźnie stają po stronie stanowiska nakazującego racjonalizację odpowiedzialności banków w świetle potrzeb dynamiki obrotu finansowego dzisiejszego świata.
Powyższe pozostaje aktualne również w świetle nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu z dnia 30 marca 2021 roku, która weszła w życie z dniem 31 października bieżącego roku. Wskazana zmiana przepisów nie modyfikuje ogólnych, opisanych w niniejszym artykule/wpisie zasad odpowiedzialności banków za realizację przelewów. Nowe przepisy zaostrzają jednak obowiązki weryfikacyjne banków w szczególnych sytuacjach – np. w przypadku transakcji finansowych związanych z państwami trzecimi wysokiego ryzyka, których lista określana jest przez Komisję Europejską. Do katalogu tych państw należą między innymi: Afganistan, Bahamy, Kambodża, Iran, Irak, Jamajka, Pakistan, Panama, Syria, Uganda czy też Zimbabwe.
