W dzisiejszym wpisie skupimy się na kwestii możliwości dziedziczenia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej* oraz kontynuacji działalności spółki, pomimo śmierci wspólnika.
Co do zasady śmierć wspólnika spółki jawnej powoduje jej rozwiązanie.
Jak temu zapobiec?
- można zawrzeć w umowie spółki zastrzeżenie, że trwa ona nadal mimo śmierci któregoś ze wspólników (z udziałem spadkobierców albo tylko dotychczasowych wspólników);
- niezwłocznie po śmierci danego wspólnika pozostali wspólnicy mogą dokonać zmiany umowy spółki przewidującej jej dalsze trwanie, także bez udziału spadkobierców.
Jak spadkobiercy mogą wejść do spółki?
- jeśli umowa spółki to przewiduje, albo
- w razie braku takich postanowień w umowie spółki – poprzez odpowiednią zmianę umowy spółki przez pozostałych wspólników.
W związku z tym, że wspólnicy w spółce jawnej odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczeń, spadkobiercom przysługuje żądanie przekształcenia spółki jawnej w spółkę komandytową, w której mogliby zostać komandytariuszem i w ten sposób ograniczyć swoją odpowiedzialność.
Co się należy spadkobiercom wspólnika, którzy nie wstępują do spółki?
- roszczenie o wypłatę wartości udziału kapitałowego przypadającego zmarłemu wspólnikowi w majątku spółki,
- roszczenie o zwrot rzeczy wniesionych do spółki przez zmarłego wspólnika do używania.
Umowa spółki może określać sposób i czas rozliczenia spadkobierców.
Skutki śmierci wspólnika spółki komandytowej zależą od rodzaju jego członkostwa:
- śmierć komandytariusza nie powoduje automatycznego rozwiązania spółki, ogół jego praw i obowiązków podlega dziedziczeniu, chyba że inaczej ustalono w umowie spółki;
- śmierć komplementariusza powoduje rozwiązanie spółki, ale podobnie jak w spółce jawnej można temu zapobiec.
W większości przypadków, do pozostałych spółek osobowych, będą miały zastosowanie zasady wchodzenia w miejsce zmarłego wspólnika, przewidziane są dla spółki jawnej. Wyjątkiem są akcjonariusze spółki komandytowo-akcyjnej, których akcje podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
Zapis windykacyjny
Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może zostać przekazany innej osobie jako zapis windykacyjny w testamencie w formie aktu notarialnego. Przed ustanowieniem takiego zapisu należy się upewnić, czy będzie on skuteczny, tzn. czy nie została wyłączona możliwości wstąpienia spadkobierców wspólnika do spółki.
Co warto zrobić?
- Przejrzeć treść obowiązującej umowy spółki osobowej.
- Porozmawiać w gronie wspólników o zasadności trwania spółki po śmierci, któregokolwiek ze wspólników.
- Porozmawiać w gronie rodziny (potencjalnych spadkobierców) o chęci i gotowości zaangażowania się w biznes prowadzony przez spółkę.
- Uzgodnić odpowiednie modyfikacje odpowiadające rzeczywistej sytuacji spółki, jej wspólników oraz osób zaangażowanych.
*Do spółek osobowych zaliczamy spółkę jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną.
W przypadku dodatkowych pytań prosimy o kontakt z ekspertami zespołu Private Clients – Agnieszką Wiercińską- Krużewską, Janem Rolińskim, Urszulą Rodak-Smolarek oraz Aleksandrem Petrysem.
Tekst newslettera można pobrać TUTAJ.
