Główne założenia zmian podatkowych, wprowadzonych od 1 stycznia 2022 r. w ramach programu Polski Ład, to wzrost kwoty wolnej od podatku, podwyższenie progu podatkowego oraz zniesienie możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Zmiany te, jak zakładał ustawodawca, miały być neutralne lub korzystne podatkowo dla osób osiągających dochody na poziomie do 12.800 zł brutto miesięcznie.

Już na początku 2022 r. okazało się jednak, że zaliczki na podatek są wyższe niż te pobierane w odpowiednich miesiącach poprzedniego roku, co zaowocowało kolejnymi zmianami przepisów.

7 stycznia 2022 r. Minister Finansów wydał rozporządzenie w sprawie przedłużenia terminów poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Z kolei 10 marca 2022 r. weszła w życie ustawa zastępująca wspomniane rozporządzenie.

PRZEDŁUŻENIE TERMINÓW POBORU I PRZEKAZANIA ZALICZEK NA PIT

  • Skąd wzięły się zmiany?

Polski Ład przyniósł liczne zmiany w opodatkowaniu osób fizycznych, które miały istotny wpływ na wysokość wynagrodzenia pracowników oraz innych osób wykonujących pracę zarobkową.

Jedną z kluczowych zmian okazała się likwidacja prawa do odliczenia składki zdrowotnej od podatku, która w praktyce doprowadziła do faktycznego wzrostu obciążenia podatkowego w przypadku pracowników, osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, a także samych przedsiębiorców.

Zakładano, że dla większości podatników zmiany te okażą się korzystne lub co najmniej neutralne m.in. dzięki zastosowaniu takich rozwiązań jak:

  • podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30.000 zł,
  • podwyższenie progu skali podatkowej (tj. pułapu dochodu, po przekroczeniu którego stawka podatku wzrasta z 17% do 32%) do 120.000 zł, a ponadto
  • w przypadku osób, których przychody w skali roku mieszczą się w przedziale
    od 68.412 zł do 133.692 zł – ulga dla klasy średniej.

W praktyce okazało się jednak, że osiągnięcie tego efektu będzie niejednokrotnie możliwe dopiero w ujęciu rocznym, a zaliczka na podatek dochodowy za styczeń 2022 r. jest wyższa niż ta pobrana rok wcześniej. To samo miałoby dotyczyć kolejnych miesięcy 2022 r.

  • Rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r.

W związku z powyższym, na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r.
w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek
na PIT, od 8 stycznia 2022 r. przedłużono terminy poboru zaliczek na podatek dochodowy.

Rozporządzenie z 7 stycznia 2022 r. spotkało się z licznymi wątpliwościami, w szczególności z punktu widzenia zasad prawidłowej legislacji – rozporządzeniu zarzucano przede wszystkim, że zostało wydane poza zakresem delegacji ustawowej. Dodatkowo, dostosowanie się do zmian wprowadzonych rozporządzeniem wiązało się z kolejnymi trudnościami praktycznymi – podczas gdy już samo przygotowanie się do zmian wprowadzonych przez Polski Ład od 1 stycznia 2022 r. było wymagającym i pracochłonnym procesem, płatnicy zostali postawieni przed koniecznością przygotowania się na kolejne zmiany legislacyjne, wymagające m.in. przystosowania systemów księgowo-płacowych.

Niezależnie od powyższych wątpliwości i trudności praktycznych, należało jednak przyjąć, że rozporządzenie z 7 stycznia 2022 r. jest obowiązującym aktem prawnym, a jego postanowienia trzeba stosować przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy.

  • Ustawa nowelizująca z 24 lutego 2022 r.

W odpowiedzi na powyższe wątpliwości zdecydowano się na przeniesienie postanowień rozporządzenia z 7 stycznia 2022 r. na poziom ustawowy. Mechanizm przedłużenia terminów pobrania i wpłaty zaliczek na podatek dochodowy, który został pierwotnie wdrożony na podstawie rozporządzenia, uregulowano w art. 53a ustawy o PIT.

Dzięki takiemu zabiegowi płatnicy mają kontynuować, w oparciu o przepisy ustawowe, stosowanie mechanizmu przedłużonego terminu poboru i wpłaty zaliczek określonego w rozporządzeniu. Zasadą kontynuacji zostały objęte miesiące od lutego do grudnia 2022 r., a zatem obecnie, po wejściu w życie ustawy, rozporządzenie wciąż zachowuje swą moc jako podstawa niepobrania odpowiedniej części zaliczki w styczniu 2022 r.

Przedłużenie terminów pobrania zaliczek na zasadach, które zostały przedstawione poniżej, obowiązuje zatem jednolicie w odniesieniu do zaliczek za miesiące od stycznia do grudnia 2022 r. Różni się jedynie podstawa prawna przedłużenia terminu, a mianowicie:

  • w stosunku do zaliczki za styczeń 2022 r. stosuje się przepisy rozporządzenia
    z 7 stycznia 2022 r.,
  • w stosunku do zaliczek za okres od lutego do grudnia 2022 r. stosuje się przepisy ustawy o PIT w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą z 24 lutego 2022 r.
  • Podatnicy i płatnicy, do których stosuje się przedłużone terminy.

Przedłużenie terminów dotyczy w szczególności przychodów z pracy na etacie, świadczeń emerytalnych i rentowych oraz umów zlecenia.

  • Limit stosowania przedłużonych terminów

Przedłużenie terminu poboru zaliczki stosujemy, gdy miesięczne przychody uzyskane przez podatnika za pośrednictwem płatnika nie przekroczą 12 800 zł, przy czym należy pamiętać, że limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła przychodów.

  • Schemat postępowania przy obliczaniu zaliczek

Przedłużeniu uległ termin poboru i przekazania zaliczek w określonej części, która jest wyznaczana poprzez porównanie kwot zaliczek obliczonych:

  • na „nowych” zasadach, tj. po wejściu w życie Polskiego Ładu (od 1 stycznia 2022 r.),
    oraz
  • na „starych” zasadach, obowiązujących do 31 grudnia 2021 r.,
    co oznacza, że w każdym miesiącu płatnik powinien wykonać następujące działania:
KROK 1 Obliczenie kwot zaliczek: według „nowych” oraz „starych” zasad
KROK 2 Porównanie kwot zaliczek
KROK 3 Jeżeli zaliczka obliczona według „nowych” zasad jest wyższa, powstaje nadwyżka, której pobór podlega odroczeniu.

Płatnik pobiera zaliczkę niższą, czyli tę obliczoną na „starych” zasadach.

KROK 4 Nadwyżka pobrana będzie później, tj.:
1) w miesiącu, w którym powstanie ujemna różnica pomiędzy zaliczkami obliczonymi na „starych” i „nowych” zasadach – do wysokości różnicy
w danym miesiącu albo
2) jeżeli taka sytuacja nie wystąpi, podatnik sam rozliczy ewentualną nadwyżkę w zeznaniu rocznym.

Przedłużony termin pobrania zaliczki upływa zatem w momencie uzyskania przychodów,
w którym wystąpiła ujemna różnica pomiędzy:

  1. kwotą zaliczki od tych przychodów obliczoną zgodnie z przepisami wprowadzonymi
    w ramach Polskiego Ładu, a
  2. kwotą zaliczki od tych przychodów obliczoną zgodnie z przepisami w brzmieniu obowiązującym 31 grudnia 2021 r. pomniejszoną o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, w brzmieniu obowiązującym na ten dzień,

przy czym poboru nadwyżki zaliczki obliczonej zgodnie z pkt 1 dokonuje się do wysokości tej ujemnej różnicy.

  • Złożenie PIT-2 możliwe także w trakcie roku podatkowego

W świetle nowych przepisów nie budzi już wątpliwości, że płatnik ma stosować zmniejszenie zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (tj. o 425 zł) również wtedy, gdy oświadczenie PIT-2 zostanie złożone w trakcie roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym. Co istotne, oświadczenia PIT-2 złożone na dotychczasowych wzorach zachowują moc, więc ich ponowne składanie nie jest konieczne.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)
  • rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 28)
  • ustawa z dnia 24 lutego 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (Dz.U.
    z 2022 r. poz. 558)

W przypadku pytań związanych z przedstawionymi zagadnieniami prosimy o kontakt z naszymi prawnikami z zespołu prawa podatkowego: Łukaszem CzekańskimRafałem Mierkiewiczem.

Alert można pobrać TUTAJ.