W dniu 16 sierpnia 2023 r. polski Parlament uchwalił ustawę zmieniającą Kodeks spółek handlowych. Nowelizacja przewiduje m.in. wprowadzenie do polskiego porządku prawnego przepisów dotyczących transgranicznych przekształceń oraz transgranicznych podziałów spółek w ramach państw członkowskich Unii Europejskiej. Przepisy zmieniające Kodeks spółek handlowych wejdą w życie 15 września 2023 r.

Nowelizacja stanowić będzie implementację przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek („Dyrektywa”).

STAN PRAWNY PRZED NOWELIZACJĄ

W obecnym stanie prawnym polski Kodeks spółek handlowych zawiera przepisy dotyczące jedynie transgranicznych połączeń, brakuje w nim natomiast kompleksowej regulacji w przedmiocie transgranicznych reorganizacji obejmujących przekształcenia czy podziały.
Co więcej, zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 25 października 2017 r. w sprawie polskiej spółki Polbud-Wykonawstwo sp. z o.o. w likwidacji (C-106/16), aktualne przepisy Kodeksu spółek handlowych stanowią ograniczenie swobody przedsiębiorczości ustanowionej w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zakresie, w jakim uzależniają one przeniesienie statutowej siedziby polskiej spółki do innego państwa członkowskiego od przeprowadzenia likwidacji przedmiotowej spółki.

NOWE PRZEPISY DOTYCZĄCE TRANSGRANICZNYCH PRZEKSZTAŁCEŃ I PODZIAŁÓW

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych stanowiąca implementację przepisów Dyrektywy wprowadzi do polskiego porządku prawnego dwa nowe typy operacji transgranicznych: transgraniczne przekształcenie oraz transgraniczny podział spółek.

Zgodnie z uchwalonymi przepisami, transgraniczne przekształcenie ma polegać na przekształceniu polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej lub spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę zagraniczną podlegającą  przepisom państwa członkowskiego UE, z jednoczesnym przeniesieniem co najmniej siedziby statutowej do tego państwa, przy zachowaniu swojej osobowości prawnej.

Dopuszczalne zagraniczne formy prawne, w które może transgranicznie przekształcić się polska spółka określa Załącznik nr 2 do Dyrektywy. Na przykładzie Niemiec, polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna lub spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła przekształcić się w niemiecką spółkę GmbH, AG lub KGaA, z wyłączeniem pozostałych typów spółek określonych prawem niemieckim.

Skutkiem transgranicznego przekształcenia będzie przeniesienie siedziby polskiej spółki do innego państwa członkowskiego oraz zmiana jej formy prawnej na zagraniczną, przy jednoczesnym zachowaniu swojej osobowości prawnej na zasadzie kontynuacji.

Natomiast transgraniczny podział ma polegać na podziale polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej lub spółki komandytowo-akcyjnej na dwie lub więcej spółek podlegających  przepisom państwa członkowskiego UE pod warunkiem, że co najmniej dwie ze spółek uczestniczących w podziale podlegają prawu różnych państw członkowskich.

Ponadto, nowe przepisy dotyczące transgranicznych podziałów – na wzór Dyrektywy – obejmują jedynie przypadki transgranicznych podziałów poprzez przeniesienie całego lub części majątku polskiej spółki dzielonej na spółkę lub spółki nowo utworzone w innym państwie członkowskim. Nie przewidują one natomiast transgranicznych podziałów poprzez przeniesienie całego lub części majątku polskiej spółki dzielonej na spółkę lub spółki już istniejące w innym państwie członkowskim.

Dopuszczalne zagraniczne formy prawne spółek utworzonych w wyniku transgranicznego podziału określa Załącznik nr 2 do Dyrektywy. Na przykładzie Niemiec, polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna lub spółka komandytowo-akcyjna mogłaby przenieść swój majątek w ramach transgranicznego podziału na nowo utworzoną niemiecką GmbH, AG lub KGaA, z wyłączeniem pozostałych typów spółek określonych prawem niemieckim.

Skutkiem transgranicznego podziału będzie przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na nowo utworzoną, zagraniczną spółkę lub spółki przejmujące na zasadzie sukcesji uniwersalnej, z jednoczesną utratą bytu prawnego przez spółkę dzieloną
(w przypadku pełnego podziału). Natomiast podział częściowy prowadzić będzie do przeniesienia część majątku spółki dzielonej na nowo utworzoną, zagraniczną spółkę lub spółki przejmujące na zasadzie sukcesji uniwersalnej częściowej, przy zachowaniu bytu prawnego przez polską spółkę dzieloną.

Niestety zestawienie polskich przepisów oraz przepisów Dyrektywy budzi wątpliwości czy transgranicznemu przekształceniu lub podziałowi może podlegać polska prosta spółka akcyjna.

Wzorem Dyrektywy, planowane przepisy o transgranicznych podziałach oraz przekształceniach zawierają szereg postanowień dotyczących ochrony wierzycieli, wspólników mniejszościowych oraz pracowników spółki przekształcanej oraz spółki dzielonej.

Jednym z kluczowych momentów transgranicznych przekształceń i podziałów będzie wydanie przez sąd państwa spółki przekształcanej lub spółki dzielonej zaświadczenia
o potwierdzającego dopuszczalność przekształcenia lub podziału. Do wydania przedmiotowego zaświadczenia, procedurę i formalności związane z przekształceniem lub podziałem regulować będzie prawo państwa spółki przekształcanej lub spółki dzielonej. Natomiast po uzyskaniu zaświadczenia, dalsze wymogi i formalności określać będzie prawo spółki przekształconej lub spółki przejmującej.

Ponadto, zgodnie z przepisami Dyrektywy, planowane polskie przepisy przewidują zakaz unieważniania dokonanych transgranicznych przekształceń i podziałów. Po odpowiednio dniu przekształcenia lub dniu podziału, nie będzie możliwości uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały o przekształceniu transgranicznym lub uchwały o podziale transgranicznym, a także nie będzie możliwe rozwiązanie spółki w trybie art. 21 KSH.

POZOSTAŁE ZMIANY

Omawiana nowelizacja Kodeksu spółek handlowych przewiduje również zmiany aktualnych przepisów o transgranicznych połączeniach, a także przepisów o krajowych połączeniach, podziałach oraz przekształceniach.

W tym zakresie szczególnie interesujące jest planowane dodanie nowego rodzaju podziału, mianowicie podziału przez wyodrębnienie, polegającego na  przez przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki przejmujące za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących, które obejmuje spółka dzielona. Jest to rozwiązanie dotychczas nieistniejące w prawie polskim, odpowiadające niemieckiemu podziałowi przez wyodrębnienie („Ausgliederung”) przewidzianemu w art. 123 ust. 3 Umwandlungsgesetz.

W razie jakichkolwiek pytań zachęcamy do kontaktu z członkami WKB German Desk specjalizującymi się w zagadnieniach związanych z prawem spółek, w tym zwłaszcza reorganizacjami korporacyjnymi – Anną Wojciechowską, Anną Fennig lub Igorem Sochą.

Alert do pobrania możliwy jest w języku polskim oraz w języku niemieckim.